آنچه باید دربارۀ سرطان مثانه و مجاری ادراری بدانید (2)
وجود این علائم، صددرصد بهمعنای وجود سرطان مثانه نیست. عفونتها، تومورهای خوشخیم، سنگهای مثانه، یا دیگر مشکلات نیز میتوانند موجب بروز این علائم شوند. كسانی که این علائم را دارند باید به پزشک مراجعه کنند تا وی بتواند مشکل را هر چه سریعتر تشخیص داده و درمان کند. افرادی که علائم بالا را دارند میتوانند به پزشک خانوادگی خود یا یک اورولوژیست- (متخصص مجاري ادرار) - مراجعه کنند.
تشخیص
در صورتیکه بیمار علائمی دال بر وجود سرطان مثانه بروز دهد، ممکن است پزشک نشانههای عمومی را بررسی کرده و برای وی آزمایشهایی تجویز کند. ممکن است برای بیمار یک یا چند فرایند زیر تجویز شود:
معاینۀ فیزیکی: پزشک شکم و لگن را بهمنظور بررسی وجود تومور مورد معاینه قرار می دهد. اين معاینه ممکن است شامل بررسی مقعدی یا واژنی نیز شود. آزمایش ادرار: نمونۀ ادرار بهمنظور بررسی وجود خون، سلولهای سرطانی و دیگر نشانههای سرطان مورد آزمايش قرار می گيرد. عکسبرداری از کلیهها و مثانه با ماده حاجب درون وریدی (Intravenous Pyelogram): رادیولوژيست، يك مادۀ رنگی درون رگ تزریق میکند. مادۀ رنگی در ادرار جمع شده و باعث وضوح بيشتر مثانه در عکسبرداری با اشعۀ ایکس مشخص ميشود. سیستوسکوپی (Cytoscopy): پزشک از لولهای باریک و نورانی (سیستوسکوپ) بهمنظور معاینۀ مستقیم درون مثانه استفاده میکند و جهت معاینۀ غشاء مثانه، سیستوسکوپ را از درون مجرای پیشابراه وارد مثانه میکند. ممکن است لازم باشد بیمار برای انجام این آزمایش بی هوش(Anesthesia) شود.پزشک میتواند به وسیلۀ سیستوسکوپ از بافتها نمونهبرداری کند. سپس آسیبشناس آن نمونه را زیر میکروسکوپ معاینه میکند. برداشتن بافت، بهمنظور معاینه برای بررسی وجود سلولهای سرطانی نمونهبرداری نام دارد. در بسیاری از موارد، نمونهبرداری تنها راه مطمئن برای مشخص کردن وجود سرطان است. در مورد تعداد اندکی از بیماران، پزشک طی فرایند نمونهبرداری تمام ناحیۀ سرطانی را برمیدارد. در مورد این بیماران، تشخیص و درمان سرطان مثانه در یک فرایند صورت میگیرد.
تعیین مرحلۀ سرطان (Staging)
در صورت تشخیص سرطان مثانه، پزشک لازم است بهمنظور تعیین بهترین روش درمانی، مرحله، یا میزان گسترش سرطان را بداند. تعیین مرحلۀ سرطان فرایندی دقیق است که بهوسیلۀ آن میتوان تعیین کرد که آیا سرطان به دیوارۀ مثانه حمله کرده است یا خیر، آیا گسترش یافته است یا خیر و در صورتیکه جواب مثبت باشد، به کدام بخشهای بدن رسوخ كرده است؟
ممکن است پزشک مرحلۀ سرطان را همزمان با تشخیص آن تعیین کند، و یا بدينمنظور، برای بیمار آزمایشهای بیشتری تجویز کند. این آزمایشها میتواند شامل عکسبرداری – سی.تی.اسکن، عکسبرداری با تشدید مغناطیسی (ام.آر.آی)، سونوگرافی، عکسبرداری از کلیهها و مثانه با ماده حاجب درون وریدی، اسکن استخوان، یا عکسبرداری با اشعۀ ایکس از قفسۀ سینه - باشد. گاهی تعیین مرحلۀ سرطان تنها با انجام جراحی تکمیل میشود.
ویژگیهای اصلی هر یک از مراحل سرطان مثانه به ترتیب زیر است:
مرحلۀ صفر: سلولهای سرطانی تنها در سطح غشاء داخلی مثانه وجود دارند. پزشکان به این حالت، «سرطان سطحی» یا «کارسینومای درجا» میگویند. مرحلۀ I: سلولهای سرطانی در عمق غشاء داخلی مثانه نفوذ كرده. اما این سلولها هنوز به ماهیچههای مثانه نرسيدهاند. مرحلۀ II: سلولهای سرطانی به ماهیچۀ مثانه سرایت کردهاند. مرحلۀ III: سلولهای سرطانی از دیوارۀ عضلانی مثانه به لایۀ بافت پیرامونی آن رسوخ کردهاند، و حتی به پروستات (در مردان) یا به رحم یا واژن (در زنان) سرایت کرده باشند. مرحلۀ IV: سرطان به دیوارۀ شکم یا به دیوارۀ لگن نفوذ کرده است. در این مرحله، ممکن است سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی و دیگر بخشهای بدن که از مثانه دور هستند، مانند ریهها، نيز منتشر شده باشند.درمان
بسیاری از مبتلایان به سرطان مثانه میخواهند نقش مؤثری در تصمیمگیریهای مربوط به مراقبتهای پزشکی خود داشته باشند و هرچه بیشتر دربارۀ بیماری و گزینههای درمانی شان بدانند. لیكن، شوک و استرسی که افراد پس از تشخیص سرطان تجربه میکنند، شرایط شان را برای تمركز بر روی تمام آنچه میخواهند از پزشک بپرسند، دشوار میکند. اغلب، تهیۀ فهرستی از پرسشها پیش از ديدار با پزشك میتواند مفید باشد. بهمنظور بهخاطر سپردن صحبتهای پزشک، بیماران میتوانند یاداشت بردارند یا حتی با اجازه او از دستگاه ضبط صوت استفاده کنند. برخی از بیماران مایلند در هنگام ملاقات با پزشک، یکی از اعضای خانواده یا دوستانشان نیز – بهمنظور شرکت در بحث، یاداشتبرداری یا تنها جهت شنیدن مکالمات - آن ها را همراهی کند.
گاهی پزشکان بیمار را به دیگر پزشکانی که در درمان سرطان تخصص دارند معرفی می کنند، یا اینکه بیماران خودشان چنین درخواستی را مطرح می كنند. معمولاً درمان ظرف چند هفته پس از تشخیص آغاز میشود و بیماران فرصت دارند که با پزشک دربارۀ گزینههای درمانی صحبت کنند، نظر دوم بگیرند و اطلاعات خود را دربارۀ سرطان مثانه افزایش دهند.
گرفتن نظر دوم
بیمار ممکن است پیش از آغاز درمان، بخواهد دربارۀ تشخیص سرطان، مرحلۀ سرطان و برنامۀ درمانی نظر دومی را جویا شود. جمعآوری سوابق پزشکی و تعیین وقت برای ملاقات با پزشک دیگر شايد کمی زمان ببرد. در بیشتر موارد، یک تأخیر کوتاه موجب کاهش تأثیر درمان نخواهد شد.
برای یافتن پزشکی جهت گرفتن نظر دوم، چند روش وجود دارد:
ممکن است پزشک بیمار، وی را به یک یا چند متخصص معرفی کند. متخصصانی که سرطان مثانه را درمان میکنند شامل جراحان، اورولوژیستها، پزشکان سرطان شناس و اورولوژیستهای سرطان شناس (Urologic Oncologists) هستند. در مراکز سرطان، این پزشکان اغلب با یکدیگر در غالب یک گروه همکاری میکنند.