اختلالات انکساری چشم

وقتي مي‌توانيد يك جسم را به طور واضح ببينيد كه تصوير آن به خوبي در چشم متمركز شده باشد، يعني قرنيه و عدسي با خم كردن (انكسار) پرتوهاي نور، به نحوي آنها را متمركز كنند كه تصوير به وضوح روي شبكيه تشكيل شود. اگر قدرت متمركز كردن نور توسط قرنيه و عدسي متناسب با طول و شكل كره چشم نباشد، تصوير ايجاد‌شده تار خواهد بود.

شايع‌ترين مشكلات چشم نزديك‌بيني، دوربيني، آستيگماتيسم و پيرچشمي هستند. اينها يا به علت اشكال در انكسار نور توسط عدسي و قرنيه يا به دليل شكل غيرطبيعي كره چشم به وجود مي‌آيند. اكثر اين حالت‌ها، با استفاده از عينك، عدسي(لنز) تماسي يا عمل جراحي تغيير انحناي قرنيه (جراحي انكساري) قابل اصلاحند. حال آيا شما مي‌دانيد كه جزو كداميك از استفاده‌كنندگان عينك به هر يك از دلايل ذكر شده مي‌توانيد باشيد و طي چه زمان براي بررسي وضعيت بينايي و تعيين شماره عينك خود بايد به پزشك مراجعه كنيد؟

شما نزديك‌‌بين هستيد

 وقتي مي‌گويند شخصي دچار نزديك‌بيني است كه اشياي دور تار به نظر برسد. نزديك‌بيني در حدود 30‌درصد افراد جامعه ديده مي‌شود. در اين حالت شما اشياي نزديك را به خوبي مي‌بينيد، ولي اجسام دورتر مبهم و تار هستند. اگر شما نزديك‌بين هستيد، احتمالا طول چشمتان از جلو به عقب خيلي بلند است، در نتيجه پرتوهاي نور شكسته شده به وسيله قرنيه و عدسي، به جاي تلاقي روي شبكيه، در نقطه‌اي جلوتر از آن به هم رسيده و تصوير را در آنجا تشكيل مي‌دهند.

درجه نزديك‌بيني شما، توانايي تمركز چشم شما را نشان مي‌دهد. افرادي كه نزديك‌بيني شديد دارند قادرند تنها اجسامي را كه در فاصله چند سانتي‌متري آنها قرار گرفته‌اند، به طور واضح ببينند، اما افراد مبتلا به نزديك‌بيني خفيف، اجسام را از فاصله چند متري به وضوح مشاهده مي‌كنند. گاهي علت نزديك‌بيني، بلند بودن طول كره چشم نيست، بلكه قدرت تمركر عدسي و قرنيه زيادتر از حد طبيعي است. نتيجه باز هم يكي است و پرتوهاي نور در جلوي شبكيه متمركز مي‌شوند.

نزديك‌بيني اغلب براي نخستين بار در سنين كودكي، از سالهاي اوليه مدرسه تا اواخر نوجواني تشخيص داده مي‌شود. كودك، دائم هنگام نگاه كردن، پلك‌هايش را به هم نزديك مي‌كند، نزديك تلويزيون و پرده سينما و تخته كلاس مي‌نشيند، در هنگام مطالعه، كتاب را بسيار نزديك به چشم نگاه مي‌دارد و چنين به نظر مي‌آيد كه نسبت به اجسام و مناظر دورتر توجهي نشان نمي‌دهد. اين حالت در پسران و دختران به ميزان مساوي بروز مي‌كند و تمايل به انتقال فاميلي دارد. تغييرات بينايي ممكن است سريع يا آهسته روي دهند و در خلال كودكي و نوجواني به تدريج بدتر شوند. اين حالت در اوايل بزرگسالي به حد ثابت مي‌رسد.

نزديك‌بيني به راحتي قابل اصلاح است. چشم پزشك، آزمايشهايي را براي تعيين درجه نزديك‌بيني و ميزان اصلاحات مورد نياز انجام مي‌دهد. نزديك‌بيني به وسيله عينك يا لنز تماسي، قابل درمان است. راه ديگر درمان، استفاده از جراحي انكساري است.

دوربيني چشم‌هاي خسته‌

وقتي مي‌گويند شخصي دچار دوربيني است كه اجسام نزديك تار به نظر مي‌رسند. در اين‌نوع عيب خستگي چشم شامل درد چشم و سردرد است. دوربيني يكي ديگر از مشكلات شايع چشم است. در اين حالت شما قادريد مناظر و اجسام دور را به خوبي ببينيد، اما براي تمركز روي اشياي نزديك دچار مشكل مي‌شويد.

علت بروز اين حالت، معمولا كوتاه بودن بيش از حد طول جلو به عقب كره چشم است. پرتوهاي نور وارد شده به چشم شما وقتي به شبكيه كه در ناحيه عقب واقع است، مي‌رسند هنوز تلاقي نكرده‌اند. به جاي آن، نقطه تشكيل تصوير در پشت شبكيه مي‌افتد. علت دوربيني همچنين مي‌تواند ضعف قدرت تمركز عدسي يا قرنيه به دليل عدم وجود شيب انحناي كافي در يك يا هر دوي آنها باشد.

دوربيني معمولا در زمان تولد وجود داشته و تمايل به انتقال فاميلي دارد. اغلب افراد جوان نمي‌دانند به دوربيني مبتلا هستند، زيرا عدسي آنها آنقدر انعطاف‌پذير هست كه اين حالت را جبران كند، بنابراين نياز اكثر افراد جوان مبتلا به دوربيني به عدسي‌هاي اصلاح‌كننده كمتر شده است .
 در ميانسالي، اكثر مبتلايان به دوربيني، براي بهبود ديد نزديك، به عدسي‌هاي اصلاحي نيازمندند. نشانه‌هاي شايع دوربيني عبارتند از سختي در تمركز روي اجسام دم دست و گاهي اوقات سردرد يا احساس ناراحتي در چشم پس از انجام كارهاي نزديك مانند خواندن، نوشتن يا نقاشي كردن.
اگر علائم دوربيني را احساس مي‌كنيد، به يك متخصص چشم مراجعه كنيد. او آزمايش‌هايي را براي تعيين ماهيت و وسعت مشكل و ميزان اصلاحات مورد نياز براي بهبود ديد شما انجام خواهد داد. دوربيني به راحتي با عينك يا لنز تماسي قابل درمان است. جراحي نيز براي درمان دوربيني وجود دارد، ولي زياد استفاده نمي‌شود.

معاينه چشم‌

 توصيه مي‌شود همه افراد هر چند وقت يكبار، تحت معاينه چشم قرار گيرند. افرادي كه از عينك يا لنز عدسي استفاده نمي‌كنند، به معاينه مكرر نياز ندارند، مگر آن‌كه اختلال ديد يا مشكل چشمي پيدا كنند.

 شيرخواران، معمولا در فاصله تولد تا سه‌ماهگي و سپس در سن 6 ماهگي تا 1 سالگي توسط متخصصين كودكان، تحت معاينه چشم قرار مي‌گيرند. همچنين توصيه مي‌شود كودكان در فاصله 3 تا 5 سالگي از نظر چشمي معاينه شوند. كودكان و نوجوانان بايد هر زمان كه مشكلي در ديد احساس كردند يا علائمي مبتني بر ناراحتي چشم داشتند، تحت معاينه چشم قرار گيرند.

خطوط عمودي، افقي‌اي كه تار به نظر مي‌رسند

وقتي مي‌گويند شخصي دچار آستيگماتيسم است كه بخش‌هايي از ميدان ديدش از شكل طبيعي خارج شده است، به صورتي كه خطوط عمودي، افقي يا مورب، تار به نظر مي‌رسد.

آستيگماتيسم يك اشكال انكساري است كه به دليل انحناي ناهموار قرنيه ايجاد مي‌شود. در چشم طبيعي، گنبد قرنيه به طور صاف و يكدست در جهت‌هاي مختلف انحنا يافته است. در يك چشم آستيگمات، قرنيه داري نواحي شيب‌دارتر يا مسط‌تر از حالت معمول است و در نتيجه فقط بعضي از تصاويري كه مي‌بينيد مبهم و تار به نظر مي‌رسند. در بعضي از موارد، آستيگماتيسم از اشكالات عدسي داخل چشم ناشي مي‌شود و قرنيه سالم است.

آستيگماتيسم معمولا در زمان تولد وجود دارد و ممكن است همراه با نزديك‌بيني يا دوربيني رخ دهد. اين حالت تمايل دارد ثابت بماند و با افزايش سن، نه بهتر و نه چندان بدتر مي‌شود. گاهي اوقات آستيگماتيسم، بعد از يك آسيب چشمي، بيماري يا جراحي به وجود مي‌آيد.

منبع